Σε γενικές γραμμές, η ανάρτηση υλικού υπό το καθεστώς Ανοικτής Πρόσβασης (ΑΠ), μπορεί να οδηγήσει στα παρακάτω οφέλη τόσο για το δημιουργό του υλικού όσο και για την επιστημονική κοινότητα:

• Άμεση και ελεύθερη πρόσβαση στο παραγόμενο επιστημονικό υλικό
• Ευκολότερη διάθεση και αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων, που αποτελούν δημόσιο αγαθό
• Ενίσχυση της εξωστρέφειας, της επικοινωνίας και των συνεργιών στην επιστημονική κοινότητα
• Αύξηση της αναγνωσιμότητας και της απήχησης του επιστημονικού έργου σε διεθνές επίπεδο, επομένως και αύξηση αναφορών προς στο επιστημονικό έργο
• Διαχρονική παρουσίαση και προβολή του έργου των φορέων
• Καταγραφή του υλικού και μακροχρόνια διατήρηση του ψηφιακού περιεχομένου
• Ενίσχυση της καινοτομίας και της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας

Ο Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών (Σ.Ε.Α.Β.) στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων που έκανε για την ανανέωση των συνδρομών του Συνδέσμου σε επιστημονικό υλικό (αρχικά για την τριετία 2019-2021 και, εν συνεχεία για την τριετία 2022-2024), διεκδίκησε και κατάφερε, όπου ήταν δυνατό, να υπάρχει πρόβλεψη για δημοσίευση εργασιών σε καθεστώς Ανοικτής Πρόσβασης (ΑΠ) παράλληλα με την πρόσβαση στο πλήρες κείμενο του συνδρομητικού υλικού των εκδοτών.

Στην παρούσα φάση όλες αυτές οι συμφωνίες μετασχηματισμού με πρόβλεψη για δημοσίευση ανοικτής πρόσβασης στηρίζουν τη δημοσίευση εργασιών μόνο σε επιστημονικά ηλεκτρονικά περιοδικά. Οι συμφωνίες διακρίνονται ανά εκδότη, τα κυριότερα στοιχεία τους περιγράφονται με λεπτομέρειες στη σχετική ανάρτηση του Συνδέσμου (μια συνοπτική παρουσίαση θα βρείτε εδώ σε PDF) και, περιλαμβάνουν τους ακόλουθους εκδότες και πλατφόρμες ή προγράμματα συμμετοχής ΑΠ:

Καθώς οι συμφωνίες προβλέπουν διαφορετικούς όρους για τη δημοσίευση σε καθεστώς ανοικτής πρόσβασης, συστήνουμε να διαβάζετε προσεκτικά τους όρους και τις ρήτρες που προβλέπονται για κάθε εκδότη. Επίσης, για να «ενεργοποιηθεί» η πρόβλεψη για ΑΠ, θα πρέπει ο κύριος συγγραφέας (corresponding author) να ανήκει στην κοινότητα των μελών του ΣΕΑΒ (δηλαδή στα «ενεργά μέλη» ενός ιδρύματος, όπως ο φοιτητικός πληθυσμός, τα μέλη ΔΕΠ, ΕΔΙΠ, κύριοι/ες ερευνητές/τριες κ.α.) και συστήνεται η υποβολή να γίνεται με τον ιδρυματικό λογαριασμό του/της συγγραφέα/-έως. Την παρακολούθηση της σχετικής παραγωγής και δημοσίευσης υπό το καθεστώς της ΑΠ στο πλαίσιο των συμφωνιών αυτών από τα μέλη του ΣΕΑΒ, την έχει αναλάβει  η Μονάδα Επιστημονικής Επικοινώνησης του Συνδέσμου. Έτσι η Μονάδα θα παρέχει αντίστοιχες αναφορές και στατιστικά στοιχεία για τις δημοσιεύσεις που θα παρουσιάζονται σε 3μηναία και ετήσια βάση.

Δείτε και το σχετικό ενημερωτικό φυλλάδιο σχετικά με τα οφέλη και τις επιλογές της Ανοικτής πρόσβασης σε σχέση και με τους δύο κύριους δρόμους στήριξης της ΑΠ (πράσινο και χρυσό), το οποίο δημιουργήθηκε από τον Σ.Ε.Α.Β. σε συνεργασία με το ερευνητικό κέντρο ΑΘΗΝΑ και το OpenAIRE.

Στο πλαίσιο της καλύτερης υποστήριξης των ερευνητών που ενδιαφέρονται να δημοσιεύσουν υπό το καθεστώς της ΑΠ στα προαναφερθέντα προγράμματα του Συνδέσμου, η Μονάδα Επιστημονικής Επικοινώνησης του ΣΕΑΒ ανέπτυξε δύο σχετικά εργαλεία  κατά το παράδειγμα της υπηρεσίας Publisher Deals των ολλανδικών ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών:

• Το πρώτο εργαλείο είναι το “Ευρετήριο επιλέξιμων περιοδικών Ανοικτής Πρόσβασης” που επιτρέπει στους ερευνητές να εξετάζουν εάν ένα περιοδικό που τους ενδιαφέρει έχει κάποια κάλυψη από τον ΣΕΑΒ. Σε αυτό συμπεριλαμβάνονται 4.695 ηλεκτρονικά περιοδικά και αντικαθιστά τις διάφορες λίστες σε Excel ή PDF που ήταν ελάχιστα χρηστικές. Έχει ξεκινήσει η εργασία ανάρτησης στο ευρετήριο των εξωφύλλων των περιοδικών και θα ολοκληρωθεί τις προσεχείς εβδομάδες.

• Το δεύτερο εργαλείο είναι ο “Οδηγός διαθέσιμων επιλογών Ανοικτής Πρόσβασης”, το οποίο δίνει περιληπτικά τους όρους Ανοικτής Πρόσβασης όλων των συνεργαζόμενων εκδοτών του ΣΕΑΒ, συμπεριλαμβανομένων όσων δεν έχουν ακόμη κάποιο πρόγραμμα.

Καθώς, σύμφωνα με διεθνείς έρευνες, τα άρθρα που διατίθενται υπό καθεστώς ανοικτής πρόσβασης (ΑΠ) λαμβάνουν πολλές ετεροαναφορές (citeations), όλο και περισσότεροι συγγραφείς επιλέγουν την ΑΠ για τη διάθεση του υλικού τους.

Ωστόσο, οι συγγραφείς που ενδιαφέρονται να διαθέσουν μέσω ΑΠ τη δημοσιευμένη δουλειά τους, πρέπει πρώτα να ενημερωθούν για τα δικαιώματα που τους αναγνωρίζουν οι εκδότες των περιοδικών στα οποία έχουν ήδη δημοσιεύσει ή ενδιαφέρονται να δημοσιεύσουν. Υπάρχουν εκδότες και περιοδικά που επιτρέπουν, παράλληλα, την αυτο-απόθεση/αυτο-αρχειοθέτηση επιστημονικών ερευνητικών έργων σε αποθετήρια (repositories), άλλοι που την επιτρέπουν υπό όρους (π.χ. ανάρτηση κάποιου pre/post-print ή με κάποιο χρονικό περιορισμό - embargo, κλπ.) και άλλοι που την απαγορεύουν εντελώς. 

Συγγραφείς που ενδιαφέρονται να διαθέσουν υλικό τους υπό το καθεστώς ΑΠ, μπορούν να συμβουλεύονται τις υπηρεσίες που προσφέρουν οι κάτωθι ιστότοποι:

• Στον ιστότοπο SHERPA-RoMEO είναι καταγεγραμμένες οι πολιτικές των εκδοτών σχετικά με τα δικαιώματα αυτο-αρχειοθέτησης των συγγραφέων.
• Ο ιστότοπος Open Access Button προσφέρει δωρεάν και νόμιμη αναζήτηση και ανάκτηση ερευνητικών άρθρων είτε παρέχοντάς τα απευθείας (εάν είναι διαθέσιμα διαδικτυακά) ή κατόπιν αυτοματοποιημένου αιτήματος προς τους δημιουργούς τους.
• Ο οργανισμός Creative Commons (CC) παρέχει σημαντική πληροφόρηση τόσο για το περιεχόμενο όσο και την κατάλληλη επιλογή μιας άδειας CC  για τη διάθεση και χρήση ψηφιακού υλικού.
• Ο συνασπισμός cOAlition S δίνει τη δυνατότητα, μέσω της Rights Retention Strategy (RRS), σε συγγραφείς να ασκούν τα δικαιώματα που έχουν πάνω στα "χειρόγραφά" τους ώστε να μπορούν να καταθέτουν ένα αντίγραφο από το, προς δημοσίευση, Author Accepted Manuscript (AAM) σε αποθετήρια υπό το καθεστώς ανοικτής πρόσβασης.